001.jpg002.jpg003.jpg

Batalion ON "Postawy"

Batalion został sformowany w 1938 r. w składzie Dziśnieńskiej Półbrygady ON. Jednostką gospodarczą był 23 pułk ułanów. Wiosną 1939 r. został przeformowany na Typ I. 

Wybuch wojny zastał batalion w składzie macierzystej półbrygady. Stan amunicji był bardzo niski - 35 nabojów na karabin i 500 na ckm. 17 września o godz. 13:30 baon na rozkaz ktp. Chodźko rozpoczął odwrót z Postaw w kierunku Wilna. Towarzyszył mu oddział nadwyżek 23 puł. Wieczorem oddział dotarł do Hoduciszek, gdzie napotkał dowódcę półbrygady, płk. dypl. Perkowicza. Pułkownik w rozmowie telefonicznej z dyrekcją kolei w Wilnie zażądał podstawienia pociągu na stację w Hoduciszkach. Ładowanie batalionu ON i dywizjonu kawalerii zakończono ok. godz. 1:30 i transport ruszył do Wilna. Płk Perkowicz odłączył się od oddzialu i wyruszył w kierunku baonu ON "Brasław". 18 września w godzinach porannych batalion przybył do Wilna. W planowanej obronie miasta miał stanowić odwód wschodniego odcinka. Jeszcze tego samego dnia o godz. 17:35 do baonu dotarł rozkaz płk. dypl. Okulicza-Kozaryna nakazujący wycofanie się przez Troki w kierunku granicy z Litwą i przekroczenie jej. 19 września batalion znalazł się ok. 2 km od posterunku granicznego w Zawiasach, jednak kpt. Chodźko podjął decyzję o nieprzekraczaniu granicy. Przeorganizowano batalion pozostawiając wszystkich oficerów i podoficerów, a część szeregowych zwolniono do domów. Batalion wycofał się do Rykont. Kpt. Cader na rozkaz ppłk. Kardaszewicza odłączył się od baonu i skierował samochodem z powrotem do Zawias w celu zebrania żołnierzy którzy nie przekroczyli jeszcze granicy i skierowania ich w kierunku Trok. Z Rykont ok. godz. 19:00 batalion wyruszył pieszo w kierunku Grodna. 20 września o godz. 16 żołnierze dotarli do Rudziszek. W miasteczku kpt. Chodźko połączył się telefonicznie z garnizonem w Grodnie i poprosił o transport kolejowy dla batalionu. Pociąg dotarł do Rudziszek o północy, a o 6 rano 21 września żołnierze byli już w Grodnie. Już o godz. 8 batalion (wraz z innymi oddziałami) skierowano do wykonania kontruderzenia na pozycje sowieckiego 119 ps i wyrzucenia go na południowy brzeg Niemna. W natarciu wzięły udział dwie kompanie batalionu. Akcja powiodła się częściowo, żołnierze sowieccy zostali odrzuceni i ponieśli straty w zabitych i rannych, jednak nie udało się wypchnąć ich na drugi brzeg. Straty w batalionie były niskie - 3 zabitych i 5 rannych. Po wykonaniu kontruderzenia żołnierze obsadzili rubież obronną wzdłuż linii kolejowej. O godz. 14:30 na lewe skrzydło batalionu wyszło nataracie sowieciej piechoty wsparte 4 czołgami. Żołnierze odparli natarcie, niszcząc 2 czołgi. O godz. 16 kpt. Chodźko wycofał batalion za linię kolejową ze względu na zagrożenie oskrzydlenia od północnego-wschodu. Tam dowiedział się o odwrocie większości sił polskich na północ. Żołnierze baonu ruszyli w kierunku wsi Hoża. Na miejsce dotarli o godz. 21 i otrzymali rozkaz obrony przeprawy na rz. Leśnica. Po przejściu wszystkich polskich oddziałów przeprawa miała zostać zniszczona. 22 września o godz. 6 kpt. Chodźko otrzymał rozkaz odwrotu w kierunku północno-zachodnim. Batalion przybył do Kalet o godz. 14 i początkowo został skierowany do odwodu. O godz. 18 objął ubezpieczenie miejscowości. 23 września żołnierze obsadzali północny brzeg Szlamicy w rejonie Kalet. O godz. 16 na pozycje baonu wyszło uderzenie sowieckie w sile szwadronu kawalerii. Szwadron został rozbity skutecznym ogniem żołnierzy batalionu. Chwilę później wyszło kolejne natarcie, tym razem wsparte samochodami pancernymi. Dowódca batalionu wydał rozkaz odwrotu w stronę Sejn. Ze względu na beznadziejne położenie i brak realnych możliwości prowadzenia dalszej walki w godzinach wieczornych batalion w nieustalonym miejscu przekroczył granicę polsko-litewską i został internowany.

 

Obsada personalna:

dowódca - kpt. Józef Cader
adiutant - ppor. rez. Stefan Walczak
lekarz - ppor. rez. lek. Mikołaj Bokszański
oficer płatnik - ppor. rez. Bronisław Bielunas
oficer taborowy - ppor. posp. rusz. Antoni Maciejewski

 

1 kompania ON "Postawy"
dowódca - kpt. Bolesław Aleksander Pałczyński

 

2 kompania ON "Duniłowicze"
dowódca - por. Eugeniusz Milde

 

3 kompania ON "Szarkowszczyzna"
dowódca - por. Wincenty Wybraniec

 

pluton ckm
dowódca - por. rez. Rafał Ryżewski

stat4u